درود و تشکر جناب سخی.
اقا خیلی علاقه مند شدم از نزدیک خودتون و اون چمدون رو ببینم.

ممنونم پارسی جان. خوشحالم که برات مفید بود

نت ها و ایده ها ، سبک ها و فرهنگ ها ( یادداشتی بر اساس دیدگاههای شخصی)
یکی از مواردی که تو عطر توجه من رو خیلی جلب میکنه بحث ایده و بیان مفهوم با توجه به فرهنگ های مختلف در عطر و مخصوصا عطرهای نیش هست.
از این منظر به نظرم میشه عطرها رو به دو دسته عطرهای عملکرد گرا و عطر های ایده گرا تقسیم کرد.
عطرهای عملکرد گرا به بیان من عطرهایی هستن که در اونها ایده و عملکرد یکی هست. یعنی هدف عطار از ساخت عطر ایجاد و القای فضا و کاراکتری هست که نت
ها مستقیما ایجاد میکنن و مفهوم و استعاره خاصی مد نظر نیست.
به عنوان مثال اکورد های سیتروسی و میوه ای برای القای حس شادابی و سرزندگی،
اکوردهای چوبی برای القای حس استواری و سرسختی، اکوردهای فوژه برای القای حس اصالت و جدیت،
اکوردهای گلی برای القای زنانگی و احساسات لطیف،
اکوردهای دودی و تنباکویی برای ایجاد حس مردانگی،
اکوردهای گورماند برای القای حس خونگرمی ،
اکوردهای صابونی برای القای حس تمیزی،
اکوردهای چرمی برای القای حس اشرافیت،
و اکوردهای شرقی و ادویه ای برای ایجاد حس غنا و رمزالودی به کار گرفته میشن.
اما در مورد عطرهای به اصطلاح من ایده گرا که غالبا در دسته عطرهای نیش قرار میگیرن بیان یک مفهوم اولویت اصلی کار هست. این مفاهیم ممکنه به شکل مستقیم یا غیر مستقیم و استعاری بیان بشه.
معمولا ایده این کارها در نام عطر منعکس میشه. دسته بندی این ایده ها به طور کامل شاید ممکن نباشه چون هرروز دامنه این ایده یابی داره وسیع تر میشه و به رشته ها و حوزه های مختلف کشیده میشه. اما علاقه مندم درباره نمونه های رایج این زمینه های ایده یابی و نحوه انعکاسشون در عطرها صحبت کنم.

ایده های مذهب گرایانه:
مذهب و اماکن مذهبی از اولیه ترین منابع ایده در عطرهای نیش بودن.انواع بخور( اینسنس) و در راس اونها بخور کندر یا فرانک اینسنس عنصر اصلی عطرهای تداعی کننده کلیسا هستن.عطرهای زیادی از فضای کلیسا ایده گرفتن که میشه لاوز از اونوم، کاردینال و اوساکری از جیمز هیلی رو مثال زد.
معابد شرق دور و ایین های مذهبیشون از جمله موارد دیگه این سبک ایده پردازی هستن. تو این عطرها صندل در کنار گلهایی مثل رز و بعضا گلهای خاص این مناطق مثل ییلانگ و بعضی ادویه ها تداعی کننده این ایده هستن. عطرایی مثل تام دائو از دیپتیک چنین ایده هایی رو دنبال میکنن.
در بعضی موارد ایین های مذهبی اقوام مختلف و مخصوصا افریقا و شمنیسم ایده کار هستن که بخور در کنار ادویه جات و صمغ های خاص هر منطقه عناصر این ایده پردازی هستن. عطرهایی مثل وازامبا و کینگدام اف دریمز از نمونه این ایده پردازی ها هستن.

ایده های تاریخ گرایانه:
تاریخ همیشه منبع ایده در هنر بوده و تو عطر و مخصوصا عطرهای نیش این سبک ایده یابی رواج زیادی داره.
شخصیت های تاریخی و رویدادهای مهم تاریخی از زمینه های رایج ایده های تاریخی در عطر هستن.
امبر باوجه کهنه و اسپایسی و راز الودش معمولا از عناصر اصلی عطرهای تاریخ گرا هست.
اکورد رایج دیگه در عطرهای تاریخ گرایانه اکورد انیمالیک هست واصولا تاریخ عطرسازی نوین با تاریخ پرداخت و معطر سازی چرم گره خورده .
در این میان پرداخت های باستانی و مخصوصا پرداخت با پهن از عناصر اصلی عطرهای تاریخ گرایانه هست که به نوعی میتونه اشاره به حضور اسب در فضای مورد نظر باشه.کاستوریوم و مشک سیوت با بک گراند مدفوع و فضولات مانندش میتونه برای تداعی این فضا استفاده بشه که البته در بعضی فرمولاسیون ها این بک گراند حذف میشه.
در بعضی عطرهای تاریخ گرایانه اصرار بیشتری به تداعی فضای چرک در عطر هست و معمولا فقط به این پرداخت پهنی چرم اکتفا نمیشه و نت های اورینی( اوره ادرار) هم به کار اضافه میشن که برای این کار ممکنه از هیراکس استفاده بشه.
رایحه دیگه ای که در بعضی موارد برای تداعی فضا و شخصیت های تاریخی کاربرد داره رایحه عرق بدن هست که معمولا برای بازسازیش از نت خاصی از زیره استفاده میشه و این فضا مخصوصا در همراهی اکورد مشک انیمالیک خیلی واضح تر میشه.
این نوع رایحه ها در برهه ای رواج زیادی بین عطرسازهای نیش داشتن و به نوعی به نمایشگر قشر اشرافی و سلطنتی اروپای قدیم بودن.
عطرهایی مثل سالومه، ماسک کوبلای خان، ماسک مونتکریستو و عقاب پیروزی از جمله این عطرهای تاریخ گرایانه هستن.
پرداخت دودی چرم ( پرداخت با قیر درخت توس) از جمله عناصر دیگه ای هست که میتونه وجه تاریخ گرایانه به عطر بده و نمونه های زیادی رو براش میشه مثال زد. مثل خیلی از کارای برند بیوفورت.

ایده های شرق گرایانه:
شرق همیشه در هنر منبع ایده های پر رمز و راز و بعضا عرفانی بوده.صحرا، هند، خاور دور و..هر کدوم ایده هایی هستن که در عطرای زیادی منعکس شدن.
صحرای افریقا ایده شناخته شده ای هست که برای تداعی اون در عطر معمولا از امبر، لابدانوم و مر استفاده میشه. این ایده در عطرایی مثل تاور ۲، برخان، تاکلاماکان و..نقش اصلی رو داره.
هند و کشمیر از ایده های رایج دیگه در این عطرها هستن .در عطرهایی که از هند و کشمیر ایده میگیرن صندل، ادویه های خاص مثل ماسالا و رایحه کشمیر نقش اساسی دارن.
تریاک و افیون عنصر مهم دیگه خیلی از عطرهای شرق گرایانه هست و علی الخصوص در اکثر عطرهای با پسوند افغان این عنصر نقش اصلی رو داره.
و البته رایحه عود در موارد بسیاری میتونه تداعی کننده اشرافیت شرقی باشه که نمونه های بسیاری از اون رو میشه تو برندای مختلف دید.
و بالاخره بسیاری از عطرهایی که از روغن عطار در اونها استفاده میشه مخصوصا عطرایی که ترکیبات امبری_ رزی دارن میتونن تداعی کننده شرق و فرهنگ عرب باشن که برای این مورد میشه بعضی از عطرای امواج رو مثال زد.

ایده های روستیک:
اصالت روستایی در بسیاری فرهنگ ها و کشورها جذابیت خاصی داره و به عنوان مثال در کشورهای حوزه امپراتوری بریتانیا اصالت روستایی موجب فخر هست و این عطرها معمولا در این کشورها طرفداران پرو پا قرصی دارن .
اکورد هربال تو این عطرها نقش اساسی داره و نت هایی مثل یونجه و ایمورتل و..در کنار نت های خاکی تداعی کننده این فضا هستن.
ایمورتل به طور خاص وجه تاریخی هم داره و مشخصا برای تاکید بر اصالت روستایی کاربرد داره.
برندهایی مثل هیستوریز پارفومز و لورنزو ویلورسی در بسیاری از کارهاشون ایده های روستیک دارن.

ایده های اکسپرسیونیستی:
اغراق گرایی و بیان هیجاناتی مثل ترس و خشم و..از جمله ایده هایی هست که اخیرا به دنیای عطر راه پیدا کرده.
رایحه خون و رایحه هایی مثل رایحه رحم و.. از جمله نت های رایج عطرهای این سبک هست. این رایحه درمواردی با نت هایی مثل گشنیز و ژرانیوم ایجاد میشه و در موارد زیادی به صورت سنتتیک باز سازی میشه.
معمولا ایده عطرهای دارای نت خون از یه فیلم یا یه داستان جنایی و..گرفته میشه. عطر هایی مثل but not today از سورچینلی و فانتاموس از ناساماتو یا بعضی عطرای برند اتت لیبر چنین ایده هایی دارن.
دود و افیون و توهم از عناصر دیگه عطرای این سبک هستن. رایحه ماری جوانا، رایحه دود لاستیک و...برای نمونه میشه اونوم کواندو راپیتا از سورچینلی رو مثال زد.

ایده های اروتیک:
ایده های اروتیک از جمله ایده های پرمخاطب در عطرهای نیش هستن. در اکثر عطرهایی که چنین ایده هایی رو دنبال میکنن رایحه زن ایده اصلی هست.
تاکید بر مشک با رایحه پوستی و نفسانی در کنار نت های پودری ابزار کار اصلی عطار برای بیان این ایده ها هستن.
نت های لاکتونیک( شیر مانند) و بعضی از میوه های دارای فضای لاکتونیک مثل الو و هلو و بعضی گلهای خاص مثل اسمانتوس از نت های دیگه رایج تو این کارها هستن.یه نمونه شاخص تو این سبک عطر فمینیت دو بویس از سرج لوتنس هست.
اما در بعضی از کارهای این سبک به وجه عصیانگرانه این ایده تاکید میشه. برای این کار معمولا در کنار نتهای مشکی و لاکتونیک و پودری اکوردهای مشروبی هم به فضای کار اضافه میشه. به عنوان مثال میشه لاست چری از تام فورد رو مثال زد.

ایده های رمانتیک:
و بالاخره عشق و احساس که فراگیر ترین منبع ایده یابی در عطر هست. رایحه دریا و نت های دریایی مثل انجلیک و جلبک و صدف، رایحه باران و خاک باران خورده،روایح اوزونیک، رایحه بعضی گلها مثل بنفشه و..از جمله ابزار عطار برای بیان این ایده ها هستن.
عطرهای بسیاری رو تو این سبک قراردارن که میشه کارای برندایی مثل فردریک مال و بایردو رو مثال زد.

نکته ای که به ذهنم میرسه وابستگی تام بعضی از این ایده ها به فرهنگ ملیت های مختلف و تفاوت کارکردشون در این فرهنگها هست.عدم اشنایی مخاطب از ایده این عطرها و درک ناقص نسبت به مقوله هنر میتونه سو تفاهم هایی رو نسبت به کارکرد این عطرعا ایجاد کنه و به نظرم نقد بعضی از این عطر بدون اشنایی با این مقوله و ایده ای که عطار مد نظر داشته وکارکردش در فرهنگ های مختلف ممکن نیست.

واقعیت اینه که نقد عطر فعلا چارچوب مشخصی نداره و بیشتر تجربی هست. اما به نظرم در مورد عطرای نیش میتونه در دو حوزه ایده( کانسپت) و ساختار بحث بشه. مساله تفکرات عطار هم بسیار مهم شده تو عطرای نیش مخصوصا تو عطرای دهه اخیر.افراد زیادی از رشته هایی مثل شیمی و روانشناسی و فلسفه و موسیقی و..وارد کار عطر شدن و این روزا کمتر عطر نیشی هست که بدون این که ایده ای رو در نظر بگیره ساخته بشه‌.
اطلاع از ایده پشت خیلی از این کارها بعضا ممکن نیست و از طرفی خیلی از این ایده ها محدود به فرهنگ و جغرافیای خاصی هستن و شاید بیانشون به همون شکل برای ما خیلی ممکن نباشه‌ و به اصطلاح من تو فرهنگ ما کارکرد نداشته باشن. این مساله در مورد خیلی از کارهای بخوری کلیسایی، کارهای بوزی و کارهای انیمالیک صدق میکنه .
به عنوان مثال چن وقت پیش عطری رودیدم که شروعی چرک و پایانی بخوری داشت. در باره ایده عطر جستجو کردم ایده کار غسل تمعید بود. شروعی پرگناه و پایانی پاک در کلیسا.مسلما درک و بیان این ایده و تاثیرش برما متفاوت با مخاطب کاتولیک هست.
مثال دیگه عطر لاست چری هست که دونستن معنی نامش کافیه که متوجه ایده و کارکردی که عطار براش در نظر گرفته بشید.
این مساله در مورد خیلی از عطرای تاریخ گرایانه یا عطرایی با ایده های اروتیک و..هم صدق میکنه و بیان حال و هوای کلی تو این موارد معمولا شخصی میشه و بعضا باعث دلخوری طرفداران کار میشه و...اما در هرصورت من هم موافق بیان کلی حال و هوای کار با شناخت ایده و توجه به کارکرد ایده تو فرهنگ های مختلف هستم.

البته رایحه جناب ناپلئون به همراه اسب فقیدش بعد از یک ماه جنگ و دوری از حموم و..تو عطر عقاب پیروزی بازسازی شده ولی فک نکنم بتونید تحمل کنید

اکثر کارای امبری خاکی کانسپت های تاریخ گرایانه دارن. این کارهم همینطوره.

درود بر جناب سمیعی.
رایحه غالب این کار رایحه امبری پچولی هست . عطرای زیادی تو این سبک تو کارای نیش دیدم که بعضی هاشونو یادم نیست.
اما یکی از بهترین مشابه هاش الی ساب کویر پچولی هست.
چنل کورماندل یه عطر امبری پچولی دیگه هست که البته پچولیش کاملا تر و تمیزه و خاکی نیست البته قیمتش فضایی شده.
گرلن لااینستنت عطر دیگه ای هست که فضاش کمی به این کار نزدیکه اما وجوه گورماندش بیشتره.
یه عطر خوب و خوش قیمت و خوشبازخورد دیگه تو این حال و هوا مرسدس بنز کلاب اکستریم هست که البته وجه امبری خاکیش خیلی ملایم تره.
اما بعضی کارای این سبک اینقد پچولیشون خاکیه که رایحه شون به چیزی شبیه پوست سیب زمینی نزدیک میشه. مثل مونتال لدر پچولی و توصیه نمیکنم.

روزی روزگاری در بارسلون..
اگه میخواستم یه موسیقی برای این کار انتخاب کنم موسیقی متن فیلم روزی روزگاری در امریکا رو انتخاب میکردم.البته موسیقی اون بخش از فیلم که دوران کودکی کاراکترها رو روایت میکنه.
یه عطر با گرایشات نوستالژیک محض!
بنا به اعلام خواهران کارنر این برند تو کارهاش از عناصر و المان های بومی فزهنگ و زندگی در بارسلون الهام گرفتن و این عطر واقعا این ایده رو متبلور میکنه.
چوب پالو سانتو که تو فرهنگ بعضی کشورها جنبه ای نمادین و مقدس داشته اینجا نقش اصلی رو بازی میکنه.
وجه خاکی_ دودی و کهنه این چوب فضای کار رو به جایی در گذشته میبره البته با تاکید بر اصالت روستایی.
نت های لاکتونیک( شیر) و پودری خامه ای( صندل) و گورماند( تونکا) مشخصا این خاطرات رو با کودکی و مفهوم مادر و معصومیت کودکی پیوند میزنن.
خاطراتی مثل بازی با شعله گاز ،باچوب کبریت کنار قابلمه شیر روی اجاق گاز،بیسکوییت های مغازه بابای مدرسه ، اتیش روشن کردن کنار باغچه و..
کاراکتر بسیار مهربونی داره. فضای کار بسیار نوستالژیکه و
وبا اینکه گفته شده بارسلون ایده اصلی کارهای این برنده اما تو ذهن هر کدوم از ما میتونه با یه فضای خیالی تو گذشته جایگزین بشه.
این انعطاف پذیری ایده از نقاط قوت بزرگ کار هست بر خلاف بعضی از عطرای نیش که ایده های انعطاف ناپذیر و محدود به فزهنگ های خاص انتخاب میکنن که در فرهنگ های دیگه کارکرد ندارن

درود و عرض تشکر جناب ارجمندی .
خوشحالم که نقد از زاویه هنر به مقوله عطرهای نیش براتون جالب بود.

درود و عرض تشکر جناب سخی.توجه و تحسین شما دوستان باعث افتخاره.