درود بر پارسی کبیر. خوشحالم که مطلب مورد توجه تون واقع شد.

اسیب شناسی عطرهای نیش( یادداشتی براساس دیدگاههای شخصی)
اون طور که در متون اومده اصطلاح نیش در زبان فرانسه به معنای طاقچه فرورفته در دیوار که معمولا محل قرار دادن اشیا تزیینی و عتیقه بوده هست.اما در دنیای عطر عنوان نیش به عطرهایی اطلاق میشه که برای مشتری های خاص در تیراژ محدود و باکیفیت بالاو عمدتا با دید هنری تولید میشن .
البته همیشه در تاریخ عطر سازی بخشی از تولیدات عطر اختصاص به قشر خاص داشته که همون عطرای لوکس بودن.اما مفهوم عطرهای لوکس جدای از عطرهای نیش هست. عطرهای لوکس عطرهایی هستن که با استفاده از مواد اولیه با کیفیت و گرون قیمت و طبیعی و بعضا کمیاب برای قشر مرفه ساخته میشدن و میشن و تو این عطرها بحث دید هنری و کانسپت چندان مطرح نیست.
( به نقل از منابع).
به عنوان مثال به نظر من خیلی از عطرای برند کرید تو این دسته قرار میگیرن.
اما از چند دهه پیش گروهی از عطرسازها در اعتراض به روند بازارگرایانه و مدگرایانه و تکراری برندهای عطر سازی راهشون رو از جریان حاکم بر این صنعت جدا کردن و سعی کردن رسالت هنری خودشون رو تو این زمینه ایفا کنن.
این گروه به دنبال خلاقیت و دید هنری در کنار کیفیت متریال و کیفیت ساخت در عطرسازی و پرهیز از تبلیغات و عوامفریبی بودن و حتی فک میکنم امروزه اساسنامه ای در باره این اهداف دارن که یکی از مفادش پرهیز از تبلیغات رسانه ای هست.( به نقل از منابع)
اما به نظر میاد این جریان هم دچار اسیب ها و انحرافات و بعضا سو استفاده ها و شیادی هایی شده که میخوام درباره شون صحبت کنم.

اسیب شناسی کانسپت:

اولین و مهمترین هدف از ساخت عطرهای نیش دید هنری و خلاقانه به مقوله عطر و بازکردن دریچه های جدید به ذهن مخاطب بود.
اما به نظر میرسه این قضیه دچار سو برداشت ها و سو استفاده هایی شده که دوست دارم بهش بپردازم.

فقدان ایده :تو عطرهای نیش ایده و خلاقیت هنری بر اولویت های اقتصادی برتری داره و بیان مفهوم نقش اساسی در روند شکل گیری عطر داره .
روند این ایده یابی کاملا بستگی به دیدگاه فکری عطار داره.خصوصا با توجه به اینکه تو سالهای اخیر افراد زیادی از رشته هایی مثل پزشکی و روانپزشکی( برند المپیک ارکیدس) موسیقی( فیلیپو سورچینلی) شیمی( گوالتیری) فلسفه و باستان شناسی( لورنزو ویلورسی) و.. اقدام به تاسیس برندهای نیش کردن.
اما بسیاری از برندهای به اصطلاح نیش در روند ساخت عطرای نیش در وهله اول فاقد ایده خلاقانه و مفهومی هستن و بعضا ایده رو از سایر برندها کپی میکنن. نمونه بارز این رویکرد رو تو برند مارلی میشه دید. البته طرز فکری هست که میگه تقلید خوب بهتر از خلاقیت بد هست. اما خوب این نگاه به نظرم تو جریان عطرسازی نیش نمیتونه جایی داشته باشه چون معمولا مخاطب های عطرای نیش به دنبال پیدا کردن دریچه های جدید و مفاهیم جدید تو عالم عطر هستن.

ایده های در تضاد با کارکرد: همونطور که گفتم از نظر من هنر عطر هنری کارکردی هست( برخلاف هنرهای زیبا مثل نقاشی و موسیقی و..) و بعضی از ایده ها ذاتا با این کارکرد در تضاده.
به عنوان مثال شکی نیست که بشر ذاتا از روایحی مثل فضولات انسانی و ادرار و خون و ..بیزاره و این مساله ارتباطی به اموزش و تمرین و..‌نداره.به شخصه معتقدم که عطرهایی که بدون توجه به وجه کارکردی عطر ایده یابی شدن سرنوشتی جز فروش در حراجی یا دکانت فروشی ندارن.

ایده های مدگرایانه: از اولیه ترین اهداف جریان عطرسازی نیش پرهیز از تکرار و مقابله با روند بازارگرایانه و بدون خلاقیت جریان غالب عطرسازی بود.
اما به نظر میاد این جریان هم در برهه هایی در دام مدگرایی افتاده. زمانی ترکیبات امبری_ پچولی و بعد از اون روایح انیمالیک چرک(پرداخت پهنی چرم در کنار روایح اورینی) و حالا عود مد روز اکثر عطرهای نیش هستن.البته عطارها و برندهای معدودی هم هستن که به همین عناصر هم با دید تازه نگاه میکنن و تو همین چهارچوب ها مفاهیم تاز ای رو بیان میکنن.

ریسمان به اسمان دوختن: همونطور که گفتم از نظر من زبان عطر مثل هر هنر دیگه ای دارای حروف محدودی هست و محدودیت بیان در هنرهای کاربردی نسبت به هنرهای زیبا بسیار بیشتر هست.
بیان ایده هایی که در دنیای عطر ما به ازای بیرونی ندارن مثل بعضی ایده هایی که از ادبیات و سینما و..گرفته میشن بسیار سخته و در اکثر مواقع منجر به شکست میشه و انعکاس این ایده در نام عطر هم کمی به بیان ایده نمیکنه.مخصوصا اگه این ایده با کارکرد ((عطر)) در تضاد باشه. نمونه این ایده های ناموفق رو به نظرم میشه تو کارایی مثل فانتاموس از گوالتیری یا bot not today از سورچینلی دید.

اسیب شناسی ساختار:

دومین انگیزه شکل گیری جریان عطرسازی نیش ساخت عطرهای باکیفیت از متریال های باکیفیت برای مخاطب حرفه ای بود.
البته که امروزه امکان تهیه همه نت ها به صورت طبیعی وجود نداره اما تو همین شرایط هم تفاوت اساسی بین کارای برندای مختلف وجود داره.
عدم شفافیت نت ها( عدم وجود قابلیت تشخیص)، عدم ارتباط بین نت ها از اپنینگ تا درای داون،اغراق و تاکید بیش از حد روی یک نت و وجود بیش از حد عناصر سنتتیک و ازارنده و حساسیت زا از مواردی هستن که از ضعف در ساختار خیلی از همین عطرهای به ظاهر نیش حکایت میکنن.

اسیب شناسی شناختی:

مورد سوم که علاقه مندم راجع بهش صحبت کنم مربوط به ضعف شناختی مخاطب و سواستفاده بعضی برندها از این ضعف هست.
این ضعف نتیجه عدم اشنایی مخاطب با برندهای خوب و باکیفیت و از طرف دیگه درک ناقص از مفاهیم هنری هست.این عامل دستمایه ای شده که بعضی از برندها و عطارها از این قضیه نهایت سو استفاده و شیادی رو بکنن و به زور تبلیعات بعضی کارای بی هویت رو با یه داستان ساختگی یا اتصال به یه خاندان سلطنتی در قالب یه شیشه زیبا و مفهومی با قیمت نجومی به خورد مخاطب میدن.
یه خطای شناختی معمول دیگه به نظر من اینه که بعضا موفقیت عطار تو یک کار و یک برند باعث میشه که مخاطب در برابرسایر اثار اون عطار یابرند مقهور بشه و سعی در تایید همه اون اثار کنه.
چیزی که من به تجربه متوجهش شدم اینه که موفقیت تو هر گروه بویایی و هرسبک برای هر برند و هر عطار بسیار زمان بر و هزینه بره و بسیار بعیده که یک برند یا عطار بتونه تو همه گروهها و سبک های بویایی کارای خیلی موفقی ارائه بده. معمولا هر برند با یکی دو کار موفق تو یه سبک معروف میشه و سایر کارای اون برند معمولا به موفقیت اون یکی دو کار شاخص نمیرسن.البته این مساله به تفاوت های فکری و استعداد و قابلیت های فردی عطار و سیاست های کلی برند هم ارتباط اساسی داره.
پوزش به خاطر طولانی شدن

سرژاف مفیستو.
یه عطر سیتروسی_گلی_ مشکی
اپنینگ کار یه رایحه سیتروسی و شیرین هست که از همون ابتدا به خاطر بستر مشکی امبری یه کم تم لوسیونی داره.رایحه بسیار طبیعی و دلنشینه و بستر مشکیش کمی تم کلاسیک بهش میده.
کمی بعد روایح گلی( رز و زنبق) وارد میشن و کار کاملا یونی میشه. منظور از زنبق اینجا گل زنبق هست و واقعا هم رایحه ش حس میشه.
و بالاخره کار تو درای داون به خاطر حضور صندل کمی تم خامه ای_ چوبی میگیره.
بسیار رایحه دلنشینی داره البته تم گلی لوسیونیش کاراکتری مثبت و سر به راه بهش میده و به سلیقه هرکسی جور در نمیاد.
شباهت هایی به کرید سیلورمونتاین واتر داره و سال لانچش هم بعد از اون هست.واگه بخواید تو عطرای ارزونتر دنبال مشابه ش بگردید 212 تا حدی بهش شبیه هست و جالب اینکه سالها قبل از این کار لانچ شده.
پخش و موندگاری متوسطه و مناسب ۳۵ به بالا هست به نظرم و کاملا یونی هست. اما به شخصه به این قیمت نمیخرمش.

دیور ساواج ادوپرفیوم.
یه عطر سیتروسی_ ادویه ای_ امبروکسانی
این عطر مشخصا برای یه هدف ساخته شده و اون بارخورد بین خانوم هاست. همون هدفی که رقیب دیرینه ش بلو چنل دنبال میکنه.
اپنینگ کار با ترنج و یه رایحه هربال هست. این رایحه هربال که شباهت کمی به ریحون هم داره تو اونتوس هم حس میشه اما تو نت ها اعلام نشده و مردم به نام اناناس توصیفش میکنن.
ترنج اینجا تم طبیعی نداره و البته به نظرم این یه ترفند هست که تم ناشناخته ای به یه نت میوه ای هربال ساده بده.
کمی بعد نت های ادویه ای( فلفل و انیستون) غالب میشن و اسطو خودوس رو هم کمی با تم صابونی میشه حس کرد.
اما برگ برنده اصلی این کار بک گراند امبروکسانیش( جایگزین سنتتیک عنبر) هست. همون تم دریایی و یه کم شور و یه کم اسپایسی و تاریک.
به نظر من کمتر عطری تو عطرای تابستونی مثل کارای این لاین ( وبلوچنل)میتونه از خانوما بازخورد بگیره و مشخصا جامعه هدفش سنین ۲۵ الی ۳۵ هست که هدفشون از خرید عطر عمدتا همینه.
البته این نقطه ضعف نیست و همین شناخت نیاز بازار هست که باعث شده این همه فروش کنه و فلنکر پشت فلنکر بده بیرون.
در هرصورت برای یه عطرباز حرفه ای به نظرم این عطر هیییچی نداره اما برای بازخورد بین خانوما میتونه نامبر وان عطرای تابستونی باشه.

این عطر کانسپتی داره که در عرف و اخلاقیات ما شرم اور محسوب میشه.
منظور از lost cherry اینجا البالو و گیلاس گم شده نیست بلکه همون کانسپته.
ابزار عطار برای بیان این کانسپت نوعی شراب هست که دراون از بادوم تلخ استفاده میشه.

هنر عطر؛ زیبا یا کاربردی؟( یادداشتی براساس بردلشت های شخصی)
اول به این موضوع میپردازم که اساسا ایا عطر سازی یا لااقل شاخه هایی از اون رو میشه هنر به حساب اورد یا نه؟
در تعریف هنر گفته شده هنر مجموعه‌ای از آثار انسان است که برای اثرگذاری بر احساسات و هوش انسانی یا به‌منظور انتقال یک معنا یا مفهوم، خلق می‌شود.
واضحه که تقریبا همه عطرها ویژگی اول تعریف بالا یعنی تاثیر بر احساسات رو دارن و در مورد ویژگی دوم یعنی انتقال معنا یا مفهوم عمده عطرهای نیش رو میشه با این تعریف اثر هنری به حساب اورد.
اما در اصلی ترین دسته بندی هنرها به دو دسته هنرهای زیبا و هنرهای کاربردی تقسیم میشن.
هنرهای زیبا هنرهایی هستن که تنها به دلایل زیبایی‌شناسی و کمتر با توجه به کارکرد خلق میشن مثل نقاشی، موسیقی ، مجسمه سازی و رقص.
درحالی که در تعریف هنر کاربردی گفته شده هنر کاربردی کاربرد طراحی و زیبایی‌شناسی با هدف کارایی و استفادهٔ روزمره هست.
به عنوان مثال شما ازادید در خلق یه تابلو نقاشی هر ایده ای رو به تصویر بکشید و اینجا بحث کاربرد مطرح نیست اما در مورد یه هنر کاربردی مثل معماری ایا میشه مثلا برای خونه سرویس بهداشتی در نظر نگرفت و مهمون که اومد مثلا بگیم ما از زندگی چادرنشینی ایده گرفتیم؟

سوال اینجاست که هنر عطرسازی در کدوم دسته قرار میگیره؟ ایا میشه صرفا در دسته هنرهای زیبا قرارش داد یا جز هنرهای کاربردیست؟

به عنوان مثال بشر ذاتا از بوی ادرار یا فضولات حیوانی یا رایحه عرق بدن یا..بیزاره و این چیزی نیست که با اموزش و..تغییر کنه.حالا فرض بفرمایید کانسپت یه عطر فیل افریقایی باشه( nishane afrika olifant) و به رئالیسم ترین حالت این کانسپت به تصویر کشیده بشه.با رایحه پهن(پهن از اولیه ترین پرداخت های چرم بوده و درموارد زیادی برای بازسازی روایح انیمالیک تو عطر از این پرداخت استفاده میشه) و روایح اورینی( اوره ادرار).ایا میتونیم بگیم نتیجه کار به عنوان عطر کاربرد داره؟

البته توانایی عطار در بازسازی این رایحه قابل تقدیره و مثلا اگه روزی جایی به نام موزه عطر داشته باشیم که افراد از عطرها هیچ کارکردی انتظار نداشته باشن مسلما بخشی از موزه میتونه به این عطرها اختصاص پیدا کنه اما ایا میشه گفت این عطرها کاربردی هم هستن؟

من معتقدم هنر عطر هنری کاربردیست و دیدم که اکثر عطرهایی که کانسپتی رو بدون توجه به این مساله انتخاب کردن هرچقدر هم که اون کانسپت رو خوب اجرا کرده باشن بعد از چند بار تست سر از حراجی ها یا دکانت فروشی ها در میارن.

اصلاح کنم مناسب فصل گرمه

فارنهایت کولون.
یه عطر گلی_ سیتروسی
نت های اصلی این عطر مرکبات و بنفشه هستن که یه رایحه سیتروسی_ گلی ترش و فرش جذاب ایجاد میکنن.
نت های دیگه ای هم ذکر شدن که شاید کمی تم چوبی کاج رو بشه حس کرد.
به نظر میاد دیور بعد از ریفورموله فارنهایت و اعتراضات به ته بوی صابونی_ گازوییلی فارنهایت ریفورموله شده خواسته با این کار جایگزینی برای اون خلق کنه.
اما این کار در عین حال که رایحه بسیار طبیعی و دلنشین و شادابی داره به نظرم ضعف هایی هم داره.و اون اینکه تاکید بیش از حد رو نت های گلی و نبود نت های دارای کاراکتر مردونه مثل چرم و..باعث شده کار چندان صلابتی نداشته باشه.
البته این مطالب در قیاس با فارنهایت به ذهن میرسه وگرنه اگه بخوایم به عنوان یه عطر مستقل بررسیش کنیم بسیار رایحه دلنشین و شادابی داره.
پرفورمنس نسبتا مناسبه و مناسب فصل سرده. بیشتر مناسب سن ۳۵ به پایین هست و به نظرم یونی هم میتونه باشه.

هیستوریز پارفومز توبروز ۳ انیمال.
یه عطر توبروزی ایمورتلی.
اپنینگ این کار همونجور که از اسمش بر میاد رایحه توبرز( گل مریم) هست. اما نه رایحه تازه توبرزی که تو گل فروشی ها دیدید.
مریم اینجا تعمدا تمی غلیظ و چرب و نوستالژیک داره.که در واقع رویکرد تاریخ گرایانه هیستوریز پارفوم رو به رخ میکشه.
کمی بعد ایمورتل و کمی تنباکو هم به کار اضافه میشه و فضای کار حسابی روستیک و تاریخی میشه.
بسیار رایحه نوستالژیکی داره و فک میکنم دهه هفتاد عطرایی با این رایحه حتی تو عطرای مردونه وجود داشتن.
حدود سالای ۷۵ تو دبیرستان توحیدیه دبیر ریاضی داشتیم که از خانواده بسیار ثروتمند و متشخصی بود و یه جورایی افتخاری میومد و تدریس میکرد.
میانسال و کت و شلواری بود و خیلی وقتا سفید میپوشید.بسیار روحیه لطیفی داشت و نشد که تو همه اون سالا حتی یه داد بزنه .عطرای گلی خاصی میزد و این عطر منو یاد ایشون میندازه.
البته نام این عطر یه نکته داره.و اون اینکه هیچ نت یا اکورد انیمالیک در این کار وجود نداره پی اون پسوند چه معنی میده؟
توضیح اینکه دوز بالای مریم چرب و غلیظ در عطر خودش یه اکورد انیمالیک به حساب میاد و احتمالا این نامگدازی خواسته به نوع اکورد مریم تو این عطر اشاره کنه.
پرفورمنس خوبی داره اما گرایشش به زنانگی رو نمیشه انکار کرد. البته نمیدونم نمونه من مربوط به بعد از ریفورموله ست یا قبلش. ولی من خودم حاضر نیستم از این عطر استفاده کنم.

درود مجدد جناب سخی.
تفاوت در پخش و موندگاری عطرها دلایل زیادی داره.
در بعضی موارد این مساله دلایل تجاری داره و به زبان ساده ترفندی هست برای اینکه شما عطرتون رو فول ور کنید.
دلایل دیگه میتونه محدودیت های سازمان های بهداشتی و ایفرا و همچنین تغییر در نگاه به عطر از منظر احترام به حقوق شهروندی در سالهای اخیر باشه
اما درمورد خود عطر بعضا این قضیه به تفاوت در ساختار مولکولی نت های مختلف بر میگرده.
به عنوان مثال نت های سیتروسی مولکولهای سبکتری دارن و زودتر پخش و محو میشن و در عوض نت های چوبی مولکولهای سنگینتری دارن و موندگاری بیشتر دارن و به همین نسبت بعضی نت های عودی و انیمالیک سنگین ترین مولکولها و بیشترین موندگاری رو دارن و به همین دلیل هست که تو عطر هم تقریبا به همین ترتیب ظهور و افول میکنن.
حالا برندهای مختلف برای تثبیت این نت ها و بعضا افزایش موندگاری از فیکساتیو ها استفاده میکنن.
فیکساتیو ها مولکولهای سنگینتری دارن و به عنوان بستری برای نمایش این نت ها عمل میکنن.
امبر در بسیاری از موارد تو عطر همین نقش رو داره و در واقع خودش رایحه ای نداره اما وقتی به عنوان بستری برای نت های دیگه عمل میکنه هم باعث موندگاری بیشتر میشه و هم باعث میشه تک تک نت ها بیان رو پرده و خیلی بهتر اجرا شن.
صمغ لادن و در بعضی موارد مشک از نمونه های دیگه ی فیکساتیو های طبیعی هستن.
اما استفاده از این فیکساتیو های طبیعی همیشه ممکن نیست. اکثر این فیکساتیو ها به خاطر تم شرقی و گرمشون تو عطرای گروه بویایی شرقی قابل استفاده هستن و از طرفی استفاده از شکل طبیعیشون بسیار هزینه بر و بعضا غیر ممکنه و ناگزیر در اکثر عطرها از فیکساتیوهای سنتتیک استفاده میشه.
البته لغت سنتتیک همیشه معادل بی کیفیت نیست. بسیاری از نت ها و اکوردها به دلایلی مثل ممنوعیت های زیست محیطی یا هزینه بالا یا نایاب بودن و..امکان تهیه شون به صورت طبیعی وجود نداره و حتی خیلی از نت های مثلا میوه ای و گلی اگه هم به صورت طبیعی تهیه بشن امکان نگهداریشون وجود نداره و بعضا ظرف چندین ساعت کاملا تغییر ماهیت میدن. تهیه بعضی نت ها به صورت سنتتیک بعضا باعث انقلاب های اساسی در تاریخ عطر شده که نمونه معروفش کشف اتفاقی مولکول ایزی ای سوپر و خلق ادکلن فارنهایت بود.
اما فرمولاسیون و استفاده از همین نت ها و فیکساتیو های سنتتیک نیاز به دانش بالایی داره و بعضی فیکساتیو های سنتتیک ممکنه باعث تغییر در رایحه نت ها یا بروز حساسیت ها و عطسه و سردرد و..بشه.

البته اصطلاح فیکساتور که تو ایران باب شده یه اصطلاح من دراوردی هست که اسانس فروشها باب کردن و منظورشون مایعی هست که برای حل اسانس استفاده میشه ( الکل و اب مقطر)و باعث رقیق شدن وپخش اسانس میشه .