تاریخچه عطر در ایران

تاریخچه عطر در ایران مربوط به اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد است که اولین عطر ایرانی در محوطه باستانی سیلک، تُنگ‌هایی کوچک از جنس مرمر کشف شدند که مخصوص نگهداری عطر بودند. ابن سینا پزشک و دانشمند بزرگ ایرانی مبتکر روش تقطیر بود، وی روش عصاره گیری از گل ها با استفاده از تقطیر را که امروزه به طور معمول در جهان مورد استفاده است را برای اولین بار مورد استفاده قرار داد. اولین تجربه عطرسازی ابن سینا استفاده از گل رز بوده است.

روش های تقطیر در کشورهای شرقی به طور قابل توجهی صنعت عطرسازی و الخصوص علم شیمی در جهان غرب را تحت تأثیر قرار داده است. زکریای رازی دانشمند بزرگ ایرانی نیز با کشف الکل، نقش بسیار مهمی در توسعه صنعت عطر بر عهده داشته است.

در حدود ۲۵۰۰ سال پیش  ایرانیان باستان از عطر و مواد خوشبو کننده به صورت زینتی و تجملاتی استفاده می کردند.  ایرانی ها روزانه بدنشان را با مواد معطر را شستشو می دادند و همچنین در نوشیدنی های خود از عناصر خوشبو استفاده می کردند. کشورمان ایران از دوران باستان یکی از مهم ترین مراکز تولید روغن ها و عصاره های معطر گیاهی بوده است. عطرسازان ایرانی با خیساندن گلها و گیاهان معطر در روغنهای اشباع شده و ترکیب آنها با یکدیگر، عطریات مختلفی درست می کردند که در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گرفت.

در زمان هخامنشیان پادشاهان هخامنشی، ملکه‌هایشان و سایر درباریان از عطرها و روغن های معطر برای خوشبو و براق کردن موی سر استفاده می‌کردند. مورخین از عطر فوق‌العاده گرانبهایی به نام لبی زوس (Labyzos) یاد می‌کند که برای آرایش موهای خشایارشاه مورد استفاده قرار می گرفته است.

همچنین در روایت سرگذشت استر (Esther) یکی از همسران خشایارشاه آمده است که او به مدت ۶ ماه با روغن مرمکی و ۶ ماه با مواد خوشبوکننده دیگر روغن مالی می شد تا برای مسابقه انتخابی ملکه آماده شود. در یکی از نقوش باستانی کشف شده از تخت جمشید، تصویری از پادشاه هخامنشی وجود دارد که در پشت سر وی دو خدمتکار ایستاده‌اند و یکی از آنها حوله و عطردان و دیگری عوددان و عودسوز در دست دارد.

در فهرستی که به دست اسکندرمقدونی، از بخشی از اموال داریوش سوم تهیه شده به 14 عطرساز اشاره شده و  به طور کلی 40 نفر عطرساز همواره همراه شاه بودند تا شاه همیشه به عطریات مورد نیاز خود دسترسی داشته باشد. ابویوسف کندی شیمی دان عرب درقرن نهم میلادی کتابی درباره عطرها به نام شیمی عطر و تقطیر نوشته ‌است. بیش از یک صد دستورالعمل تهیه انواع روغن های معطر و همچنین بیش از صد روش و دستور برای عطر سازی و ساخت تجهیزات عطرسازی در این کتاب وجود دارد.