صنعت عطر روسیه: از کاخ تزار تا عطرهای مدرن

تاریخ عطرسازی روسیه قبل از انقلاب ۱۹۱۷ براساس ترکیبی جذاب از تأثیرات کشورهای خارجی و مهارت‌های هنری شکل می‌گیرد. درحالی که عطرها از قرن‌ها پیش در روسیه وجود داشتند، اما عصر طلایی عطرسازی روسی در قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ رقم خورد. خانه‌های عطرسازی روسی که شدیدا تحت تاثیر عطرسازی فرانسوی بودند، محصولاتشان را در داخل سرزمین‌های روسیه تولید می‌کردند و عطرهای منحصربه‌فرد خودشان را می‌ساختند که به نمادی از آن دوران تبدیل شدند. اما با شروع انقلاب روسیه، صنعت عطرسازی هم دستخوش تغییراتی اساسی شد که آینده این صنعت را دگرگون کرد. در ادامه این مقاله با جزئیات بیشتری درباره تاریخ عطرسازی روسیه، عطرهای روسی کلاسیک، برندهای معاصر عطر روسی و... آشنا خواهیم شد.

تأثیرگذاری فرانسوی‌ها بر عطرسازی روسی

برای درک رابطه بین روسیه و فرانسه باید به اواخر قرن ۱۸ بازگردیم. انقلاب فرانسه باعث شد که بسیاری از اشراف و بازرگانان برای امنیت خودشان از کشور فرار کنند و به‌دنبال فرصت‌های تازه برای زندگی بگردند. این گروه‌ها چیزهای مختلفی را با خودشان از فرانسه به جاهای دیگر بردند، از عطرها تا دانش‌ها و مهارت‌ها. اشرافیت روس که با سبک زندگی اروپایی همسویی داشت، به عطرهای فرانسوی علاقه پیدا کرد و آنها را به‌عنوان نمادی از پیچیدگی‌های هنری و ظرافت دلخواه درک می‌کرد.

به همین ترتیب بود که کمپانی‌های عطرسازی فرانسوی، بازار پُرسودی را در روسیه راه‌اندازی کردند؛ مخصوصا در سنت پترزبورگ و مسکو، یعنی جاهایی که تقاضا برای کالاهای لوکس بسیار زیاد بود. در اوایل قرن ۱۹، فرانسه خودش را به‌عنوان پایتخت عطر جهان تثبیت کرد و خانه‌های عطرسازی مشهور مانند گرلن و هوبیگانت نیز استانداردهای جهانی را تعیین می‌کردند. بنابراین، برندهای فرانسوی نه‌تنها مسیر همواری برای صادرات تولیدات خود به روسیه پیدا کردند، بلکه فرصت خوبی برای راه‌اندازی کارخانه‌ها در روسیه و همکاری با بازرگانان روس پیدا کردند. دو کارآفرین آینده‌نگر، یعنی آلفونس رالت (مردی فرانسوی که یکی از موفق‌ترین خانه‌های عطرسازی روسی را در سال ۱۸۴۳ تأسیس کرد) و هانری بروکارد (که کارخانه‌اش در مسکو به یکی از تاثیرگذارترین کارخانه‌ها در روسیه تبدیل شد) نقش مهمی در این فرایند داشتند.

رشد یک صنعت داخلی و بومی

همان‌طور که می‌توان در بسیاری از کشورهای اروپایی مشاهده کرد، در روسیه هم صنعت عطرسازی به‌مرور زمان شکل گرفت. در آن دوران هیچ دانشکده و موسسه‌ای برای آموزش عطرسازی وجود نداشت و مهارت‌های عطرسازی در حین کار به شاگردان آموخته می‌شد. شیمیدان‌های عمومی و شیمیدان متخصص در عطرشناسی توسط کمپانی‌ها استخدام می‌شدند تا در تولید طیف وسیعی از محصولات مانند داروها، لوازم بهداشتی و عطر همکاری کنند. صاحبان تیزبین این کارخانه‌ها به‌دنبال استعدادهای برجسته در کشورهایی مانند فرانسه و آلمان می‌گشتند.

در روسیه، کمپانی A.M. Ostroumov که به‌خاطر شامپوی ضدشوره‌اش شهرت داشت، توانست که یک کمپانی موفق عطر را تأسیس کند و به کمپانی مهمی در تاریخ عطرسازی روسیه و عطرهای روسی کلاسیک تبدیل شود. عطر محبوب این کمپانی که Japanese Lilac نام داشت، به اپرای محبوب «مادام باترفلای» (ساختهٔ پوچینی) اشاره داشت. داروخانه Staro-Nikolskaya (متعلق به ولادیمیر ورین) که در اوایل قرن ۲۰ به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده دارو، عطرها و لوازم آرایشی شناخته شد، بیش از یک هزار نفر را استخدام کرد. کمپانی R. Koehler & Co هم یک کارخانه صابون‌سازی و یک کارخانه شیشه‌سازی داشت.

شیشه‌سازی روسی هم ماجرای جالبی دارد که در تاریخ عطرسازی روسیه تاثیرگذار است. قبل از قرن ۱۷ هیچ کارخانه شیشه‌سازی در روسیه وجود نداشت. تولیدکنندگان عطرها باید بطری‌های شیشه‌ای را از کاتالوگ‌های ارائه‌شده توسط شیشه‌سازان سفارش می‌دادند و کمپانی‌های مختلف هم اغلب صرفا چند طرح یکسان را عرضه می‌کردند. شیشه‌های باکیفیت که گاهی اوقات با عنوان «شیشه بوهمیایی» شناخته می‌شدند، از کشورهای همسایه (مانند سرزمینی که امروزه جمهوری چک نامیده می‌شود) می‌آمدند. کارخانه‌های شیشه‌سازی روسیه در قرن ۱۹ تأسیس شدند و تا سال ۱۹۱۴ بیش از ۲۰۰ کارخانه شیشه‌سازی در روسیه وجود داشت. مواد اولیه برای تولید از مناطق بومی روسیه تأمین می‌شدند، درحالی که اکسیدهای فلزی و اقلام لازم برای حکاکی روی شیشه، علامت‌گذاری و تولید کریستال سربی به‌صورت وارداتی از دیگر کشورها می‌آمدند. سوابق مستند نشان می‌دهند که کارخانه هنری بروکارد در سال ۱۹۱۴ بیش از ۷ میلیون شیشه عطر و ادکلن تولید کرده است.

شیشه‌گران روس درک کرده بودند که قرار گرفتن یک عطر باکیفیت درون یک بطری شیشه‌ای زیبا تا چه اندازه مهم است. از این دوران به بعد بود که طرح‌های هنری با میناکاری نقره‌ای یا طلایی روی بطری‌های شیشه‌ای به چشم می‌خورند. در همین دوران است که پیتر کارل فابرژه (جواهرساز و طلاساز) محصولات افسانه‌ای خودش را ساخت. کارخانه عطرسازی S. Chepelevetsky and Sons جوایز متعددی را در عرصه طراحی در نمایشگاه‌های میلان، پاریس، آمستردام و مادرید کسب کرد، درحالی که آلفونس رالت به‌خاطر محصولاتش در سال‌های ۱۸۷۸ و ۱۹۰۰ به جوایز مهمی در نمایشگاه‌های پاریس دست یافت.

استفاده از عطر و عطرهای قبل از انقلاب ۱۹۱۷

عطر نقش مهمی در جامعه روسیه ایفا می‌کرد، مخصوصا در میان طبقات اجتماعی بالاتر. عطرها فقط نوعی کالای لوکس آرایشی نبودند، بلکه نشانه‌ای از جایگاه اجتماعی و نزاکت شخصی هم محسوب می‌شدند. خانم‌های جوان شیک‌پوش در روسیه معمولا عطرهای «پاریسی» را ترجیح می‌دادند، اگرچه برندهای بریتانیایی مانند فلوریس و اتکینسونز هم محبوب بودند. قیمت کالاهای وارداتی اساسا متفاوت بود و می‌توانست تا ۳ برابر بیشتر از عطرهای تولید داخل روسیه باشد.

با این‌که عطرها بیشتر توسط طبقات اجتماعی بالاتر و اشراف مصرف می‌شدند، اما استفاده از عطرها صرفا به این افراد محدود نمی‌شد. در اواخر قرن ۱۹، صنعتی شدن روبه‌گسترش روسیه باعث شد که عطرها بیش از پیش در دسترس طبقه متوسط قرار بگیرند. تولیدکنندگان محلی هم تولید عطرهایی با قیمت مقرون‌به‌صرفه را شروع کردند و کوشیدند که عطرسازی را به یک فعالیت گسترده تبدیل کنند.

عطرهای تولیدشده در داخل روسیه از تاریخ غنی این سرزمین ــ سلسله تزارها، لشکرکشی‌های نظامی، شخصیت‌های برجسته و... ــ الهام می‌گرفتند، اما مضامینی مانند زندگی روستایی و چوپانی (مثلا دختران روستایی یا منظره‌های روستایی)هم به سرچشمه‌های الهام‌بخش تبدیل می‌شدند. قبل از سال ۱۹۰۰، آلفونس رالت بیش از ۱۰۰ عطر را در فهرستش ثبت کرده بود و ولادیمیر ورین هم تا سال ۱۹۱۳ بیش از ۲۰۰ عطر را در فهرستش داشت! از میان عطرهایی که قبل از انقلاب ۱۹۱۷ تولید می‌شدند، دو عطر به‌دلیل آمیزه متمایز و محبوبیت پایدارشان در تاریخ عطرسازی روسیه برجسته هستند و در فهرست عطرهای روسی کلاسیک قرار می‌گیرند: بوکت د ناپلئون (Bouquet de Napoleon) و سورنی (Severny).

بوکت د ناپلئون

در سال ۱۹۱۲، خانه عطرسازی آلفونس رالت از عطر «بوکت د ناپلئون» به مناسبت صدمین سالگرد نبرد بورودینو (آخرین پیروزی ناپلئون در طول لشکرکشی‌هایش به روسیه) رونمایی کرد. این نام درواقع با حس شکوه اروپایی و تاریخ اروپا گره خورده بود و برای مصرف‌کنندگان روسی جذاب بود، چون میراث ناپلئون را به‌رغم رابطه پرتنش او با روسیه تحسین می‌کردند. این عطر توسط ارنست بو (Ernest Beaux) ساخته شده بود که مدیر فنی کمپانی آلفونس رالت محسوب می‌شد. عطری با نت‌های گلی و ساختار غنی که حاوی نت‌های ادویه‌ای و چوبی هم بود. به همین دلیل هم عطر بوکت د ناپلئون به انتخابی جسورانه و خاص‌پسند تبدیل شده بود. بوکت د ناپلئون را می‌توان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عطرهای روسی کلاسیک در تاریخ عطرسازی روسیه معرفی کرد. یک سال بعد هم ارنست بو از عطر بوکت د کاترین رونمایی کرد که به مناسبت سیصدمین سالگرد خاندان رومانوف خلق شده بود.

سورنی

سورنی (به معنای شمالی) توسط کارخانه عطرسازی بروکارد در سال ۱۹۱۱ ساخته شد، یعنی چند سال پس از این‌که گروه‌های علمی به قطب شمال رسیدند. بطری نمادین این عطر در حوالی سال ۱۹۱۰ توسط کازیمیر مالویچ (هنرمند سبک سوپرماتیسم) طراحیشد. این بطری درواقع منظره‌ای از قطب شمال را به تصویر می‌کشد که در آن یک خرس قطبی (شهروند قطب شمال) بر فراز یک کوه یخ بزرگ قرار گرفته است. بعضی از تاریخ‌نگاران گفته‌اند که عطر سورنی به‌خاطر آمیزه عطری‌اش محبوب نشد، بلکه به‌خاطر طراحی بطری‌اش به شهرت و محبوبیت رسید.

با این‌حال، عطر سورنی از نظر آمیزه‌ای با چارچوبی باطراوت و شاداب ساخته شده بود که جنگل‌های کاج و بادهای یخی را به یاد می‌آورد. ته‌مایه‌های خاکی‌ـ‌زمینی و مشک‌فام نیز باعث شده بودند که عطر سورنی به نمادی از استحکام و انعطاف‌پذیری تبدیل شود. این عطر به محبوبیت زیادی در میان مردان روس رسید، درحالی که زنان روس بیشتر به عطرهای گل‌فام و غلیظ علاقه داشتند. عطر سورنی با صفت‌هایی مانند «قوی و باطراوت» به فروش می‌رسید و قیمت آن هم ۲ روبل و ۷۵ کوپک بود.

عطر سورنی از سال ۱۹۱۱ تا اواسط دهه ۱۹۹۰ میلادی تولید می‌شد و به فروش می‌رسید، اگرچه به نظر می‌رسید که تولیدش در دوران جنگ داخلی روسیه (۱۹۱۷ تا ۱۹۲۲) متوقف شده بود. بطری‌های طراحی‌شده توسط مالویچ هم تا اواسط دهه ۱۹۲۰ یا ۱۹۳۰ میلادی همچنان تولید و استفاده می‌شدند. پس از دهه ۱۹۳۰، تغییرات گسترده‌ای در طراحی بطری این عطر شکل گرفت.

انقلاب روسیه و زوال صنعت عطرسازی

انقلاب روسیه در سال ۱۹۱۷، دگرگونی ناگهانی و چشمگیری را در صنعت عطرسازی روسیه به همراه داشت. سرنگونی رژیم تزاری و ظهور دولت شوروی به ملی شدن شرکت‌های خصوصی، ازجمله خانه‌های عطرسازی موفق و پررونق، منتهی شد. بسیاری از عطرسازان برجسته، مخصوصا عطرسازان فرانسوی یا وابسته به فرانسوی‌ها، از روسیه گریختند و همه کسب‌وکار و میراث خودشان را رها کردند، هرچند که بیشترشان فرمول‌های عطرهایشان را با خودشان بردند.

کارخانه‌هایی که زمانی عطرهای نفیس تولید می‌کردند، یا تعطیل شدند یا تولید کالاهای کاربردی را شروع کردند. کارخانه صابون‌سازی و عطرسازی بروکارد هم که در سال ۱۸۶۱ در مسکو تأسیس شده بود، پس از ملی‌سازی صنایع به «کارخانه صابون و عطر شماره ۵» تغییر نام داد. بلشویک‌ها اقلام لوکس مانند عطرها را نمادی از ولخرجی‌های بورژوازی می‌دانستند و درنتیجه اولویت‌های تولید را به‌سمت کالاهای کاربردی و اساسی تغییر دادند. صنعت عطرسازی که تحت مالکیت خصوصی شکوفا شده بود، تحت کنترل دولت با بحران مواجه شد و کیفیت و نوآوری در آن روبه‌زوال رفت.

با وجود این چالش‌ها، بعضی از بقایای فرهنگ عطرسازی پیش از انقلاب ۱۹۱۷ پابرجا ماندند. مقامات شوروی تشخیص دادند که عطرسازی دارای ظرفیت‌های اقتصادی است و تولید محدود عطرها را مجاز دانستند،‌ البته تحت نظارت‌های دولتی. برندهای خصوصی سابق در شرکت‌های دولتی ادغام شدند و دوران جدیدی برای تولید عطرها شروع شد: عطرهای دوران شوروی. این عطرها اگرچه فاقد شکوه و جاذبه عطرهای پیشین بودند، اما عناصری از میراث غنی عطرسازی روسی را حفظ کردند.

سال‌های اولیه در عطرسازی شوروی

در طول جنگ داخلی، تولید عطرها با هدف تغییر کاربردی کارخانه‌های عطرسازی متوقف شد. دولت می‌خواست که تمرکز تولیدات کشور را از کالاهای بی‌اهمیت و لوکس برای ثروتمندان دور کند و به‌سمت کالاهای کاربردی مانند صابون انتقال بدهد که برای همگان قابل استفاده بود. با این‌حال، دولت باید سیاست‌های خودش را در عرصه بهداشت بدن، نمودهای ظاهری و فرهنگ دنبال می‌کرد و درنهایت به همین دلیل هم مجوزهای لازم برای ساخت محصولات آرایشی، بهداشتی و عطرها را صادر کرد. اما عطرسازان در عرصه عطرسازی آزاد نبودند و باید طبق سفارشات دولت عمل می‌کردند. این عطرهای سفارشی در مقادیر انبوه تولید می‌شدند و اغلب هم ساده، دلپذیر و باطراوت بودند، درحالی که برای جذب توده‌ها طراحی می‌شدند. استفاده از عطر برای ایجاد حس تمیزی و تازگی معنا پیدا می‌کرد، نه برای ابراز وجود یا هدف‌های دیگر.

کمپانی TeZhe (شرکت دولتی متعلق به اتجاد جماهیر شوروی) که لوازم آرایشی، بهداشتی و عطر تولید می‌کرد، به یک غول تولیدی تبدیل شد و تحت مدیریت مادام ژمچوژینا فعالیت می‌کرد. او می‌خواست که محصولات TeZhe برای سلامتی مفید باشند و مبنای علمی داشته باشند. بنابراین بسیاری از عطرهای شوروی توسط دانشمندان و شیمیدانانی ساخته می‌شدند که از ترکیبات طبیعی و مصنوعی در ساخت چنین عطرهایی استفاده می‌کردند. تا پایان سال ۱۹۳۵، کمپانی TeZhe بیش از ۱۰۰ عطر مختلف تولید کرد، درحالی که کیفیت این عطرها نیز سال به سال بهتر می‌شد.

عطرها، از منظر برندسازی تا عرصه بازاریابی، به منبعی برای تبلیغات دولتی تبدیل شدند. به همین دلیل هم بعضی از عطرها دارای نام‌های وطن‌پرستانه‌ای بودند که رویدادهای شوروی مانند قهرمان شمال (Geroy Severa) و پیروزی کلخوز (Kolkhoznaya Pobeda) را گرامی می‌داشتند. البته بعضی از عطرها نیز به ترکیبات اولیه‌ای اختصاص داشتند که به‌صورت بومی و محلی در شوروی کشت و برداشت می‌شدند (مانند یاس، سوسن و اسطوخودوس). بسته‌بندی‌های عطرهای روسیه که تا قبل از انقلاب ۱۹۱۷ به سبک «آرت نوو» گرایش داشتند، با تغییر چشمگیری مواجه شدند و مضامین آوانگارد و طراحی «آرت دکو» در آنها نمایان شد. در طول دهه‌های اولیه بعد از انقلاب ۱۹۱۷ تا پایان جنگ جهانی دوم، درک روسی از عطرها تغییرات چشمگیری را پشت سر گذاشت ــ عطرها از نماد انحطاط سرمایه‌داری به نمادی غرورآفرین از قدرت صنعت کشور تبدیل شدند.

عطرهای مشهور و برجسته شوروی

درحالی که عطرسازی در غرب با برندهایی مانند گرلن (در فرانسه) و فلوریس (در بریتانیا) معنا پیدا می‌کرد، اتحاد جماهیر شوروی هم عطرهای خاص خودش را عرضه می‌کرد که بازتابی از آرمان‌های دولتی بودند. از میان این عطرها که در فهرست عطرهای روسی کلاسیک و مهم در تاریخ عطرسازی روسیه قرار می‌گیرند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. رد مسکو (Красная Москва, Red Moscow)

رد مسکو به‌عنوان یکی از مشهورترین عطرهای شوروی در سال ۱۹۲۵ عرضه شد و به یک نماد تبدیل گشت. نام این عطر از پایتخت اتحاد جماهیر شوروی گرفته شده است و آمیزه‌ای غنی و گل‌فام دارد. پخش بوی قوی و ماندگاری زیاد از خصوصیات برجسته این عطر هستند و ترکیبی که با نت‌های یاس، رز و گل برف می‌سازد هم مشهور است. رد مسکو فقط یک عطر نیست، بلکه نمادی از هویت شوروی است. پس از جنگ جهانی دوم، رد مسکو در سراسر بلوک شرق به محبوبیت رسید. این عطر از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی جان سالم به‌در برد و هنوز توسط کارخانه عطرسازی New Dawn تولید می‌شود.

۲. تروینوی (Troynoy)

گفته‌اند که این عطر افسانه‌ای از دوران شوروی، عطر مورد علاقه ژوزف استالین بوده است و به همین دلیل هم جایگاه ویژه‌ای در تاریخ عطرسازی روسیه دارد. داستان از این قرار است که عطر اصلی توسط ناپلئون بناپارت به روسیه آورده شد؛ همان کسی که به‌خاطر استفاده کردن از ادکلنی باطراوت که خواص بهداشتی و درمانی داشت، مشهور بود. ادیشن‌های مختلفی از عطر تروینوی وجود داشتند و نام آن هم معنای «سه‌وجهی یا سه‌لایه» می‌داد که احتمالا به قدرت و غلظت خاصش ربط پیدا می‌کرد. این عطر که در بطری‌های بزرگ به فروش می‌رسید، یک محصول چندمنظوره بود که به‌عنوان عطر یا به‌عنوان افترشیو، ضدعفونی‌کننده یا حتی نوعی نوشیدنی استفاده می‌شد. این عطر شاداب و باطراوت از نت‌های لیمو ترش، بهارنارنج، ترنج، اسطوخودوس و نعناع شکل می‌گرفت.

۳. رد پاپی (Red Poppy)

یکی دیگر از عطرهای روسی کلاسیک، رد پاپی نام دارد که توسط کمپانی New Dawn در سال ۱۹۲۷ و به مناسبت دهمین سالگرد انقلاب ۱۹۱۷ عرضه شد. این عطر ادویه‌ای و تند احتمالا براساس فرمولاسیون‌های باقیمانده در آرشیو عطرسازان شکل گرفته بود. بسته‌بندی این محصول درواقع یک خشخاش قرمز بزرگ را نشان می‌داد و عناصر چینی در طراحی‌اش به چشم می‌خوردند.

۴. سوویت شانتیلی (Soviet Chantilly)

این عطر در دهه ۱۹۵۰ میلادی عرضه شد و تلاشی بود برای خلق یک ادیشن روسی از عطری فرانسوی با نام «شانتیلی». این عطر درواقع ساختاری ملایم‌تر و پودری‌تر نسبت به عطر اصلی داشت و با انگاره‌های پاکیزگی و زنانگی گره خورده بود. عطر سوویت شانتیلی به‌عنوان یک عطر شیک به بازار عرضه می‌شد، اما بنیانش را ایده‌هال‌های نهفته در سبک زندگی شورویایی می‌ساختند.

۵. تسارونا لیبد (Tsarevna Lebed)

این عطر خاص که با نام Swan Princess (شاهزاده‌خانم قو) هم شناخته می‌شد، توسط برند بروکارد ساخته شد و آمیزه‌ای گل‌فام و پودری داشت. برند بروکارد همچنین عطر دیگری را با نام مالاخیتووی تسوتوک (Malakhitovy Tsvetok) عرضه کرد که ساختار غنی گل‌فام داشت و از یک داستان فولکلور (مشهور به بانوی کوهستان مس) الهام می‌گرفت. عطرها در دوران شوروی به هدیه‌ای دوست‌داشتنی تبدیل شدند و مخصوصا در روز ۸ مارس (روز جهانی زن) توسط آقایان به‌عنوان هدیه به خانم‌ها اهدا می‌شدند. عطر رد مسکو در تاریخ عطرسازی روسیه شورویایی به یکی از عطرهای خاص تبدیل شد که جایگاه عطر را به‌عنوان یک کالای لوکس بازیابی کرد.

عصر طلایی عطرسازی شوروی

تولید عطرها در دوران جنگ جهانی دوم کاهش یافته بود، اما عطرسازی تا دهه ۱۹۵۰ میلادی دوباره رونق گرفت. ناتالیا دولگوپولووا (مورخ برجسته عطرسازی شوروی) دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ را «عصر طلایی عطرسازی شوروی» می‌نامد. آرشیوهای مستند شوروی نشان می‌دهند که وزن ناخالص تولید عطر در سال ۱۹۶۵ به حدود ۳۰ هزار و ۳۰۰ تن رسیده بود؛ یعنی بسیار بیشتر از میزان تولیدشده در کشورهای غربی پیشرفته. اما این اتفاق چگونه در تاریخ عطرساز روسیه ممکن شده بود؟

وقتی که نیکیتا خروشچف در شوروی به قدرت رسید، آزادی اطلاعات بیشتری را در عرصه هنر، رسانه و تبادل فرهنگی فراهم کرد. در سال ۱۹۵۹، «نمایشگاه ملی آمریکا» با هدف نشان دادن بهره‌وری و رفاه آمریکایی به مسکو آمد و در عین حال این فرصت را در اختیار شوروی گذاشت که تولید کالاهای مصرفی را افزایش بدهد. مزون فرانسوی کریستین دیور هم برنامه‌های نمایشی خاصی را در مسکو برگزار کرد تا پیوندهای فرهنگی بین دو کشور را احیا کند. پس از این وقایع بود که کارخانه New Dawn مجموعه عطرهایش را گسترش داد و عطرهای بیشتری در دسترس مردم شوروی قرار گرفتند، درحالی که پاساژهای خرید که یادآور دوران امپراتوری بودند هم بازگشایی شدند. گذشته از اینها، عطر به مهره مهمی در تبلیغات دولتی برای به‌تصویرکشیدن برتری شوروی در عرصه علم و هنر تبدیل شد.

زوال دولت شوروی

در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ میلادی، اتحاد جماهیر شوروی با چالش‌های جدی و مهمی مواجه شد. رشد اقتصادی به‌طور چشمگیری کاهش یافت و نه‌تنها کمبود کالاها به مشکلی مزمن تبدیل شد، بلکه کیفیت آنها نیز روبه‌زوال رفت. واضح بود که دولت می‌خواست بر دغدغه‌های خودش تمرکز کند، اما زنان هنوز تلاش می‌کردند که به استانداردهای زیبایی (ازجمله استفاده از عطرها) پایبند باشند. با این‌حال، صنعت عطرسازی شوروی به‌دلیل کمبود مواد اولیه و کاهش کیفیت آنها شدیدا آسیب دید. عطر رد مسکو همچنان تولید می‌شد و کیفیتش را هم حفظ کرده بود، اما مردم هم علاقه بیشتری به برندهای غربی نشان می‌دادند.

بیشتر بخوانید : برند نوبیل 1942 و تاریخچه آن تاریخچه خانه عطر سازی هوبیگانت

برندهای معاصر عطر روسی

۱. آنا زووریکینا (Anna Zworykina)

عطرهای برند آنا زووریکینا به‌عنوان یکی از برندهای معاصر عطر روسی، همگی در گروه عطرهای کاملا طبیعی و دست‌ساز قرار می‌گیرند و برای آن دسته از متخصصان عطرشناس ساخته می شوند که می‌خواهند افق بویایی خود را گسترش بدهند و تجربیات بویایی شگفت‌انگیز و متفاوتی را تجربه کنند. کاوشگران ماجراجویی که همیشه آثار هنری دست‌ساز و روح‌نواز را ستایش می‌کنند، با آنا زووریکینا از کشف سمفونی‌های بی‌نظیر بر مبنای عصاره‌های طبیعی و هنری، تنوع رنگارنگ آنها و فرصت‌های ناب برای کاوش در خود و ابراز وجود خود لذت خواهند برد.

عطرهای آنا زووریکینا می‌خواهند که به عطرهای قدیمی وفادار باشند. پس اگر به عطرهای پیچیده و چالش‌برانگیز علاقه دارید یا عطر را کالایی معمایی و شبیه به هزارتوی راز می‌دانید، پیچیدگی شکل‌گرفته از مواد طبیعی در این عطرها برای شما مناسب هستند.

2. بروکارد (Brocard)

برند بروکارد که امروزه در عرصه عطرسازی فعالیت دارد، در سال ۱۹۹۱ تأسیس شد تا سنت‌های عطرسازی روسی را احیا کند. بروکارد که یکی از برندهای معاصر عطر روسی محسوب می‌شود، طیف وسیعی از عطرها را در اختیار مخاطبان می‌گذارد: از ادکلن‌های گل‌فام و عطرهای برپایه آب که کیفیت خوبی دارند.

۳. سیل پارفوم (CIEL Parfum)

سیل پارفوم یکی از برندهای معاصر عطر روسی است که طیف متنوعی از عطرها را با تمرکز بر ساخت عطرهای زنانه و عطرهای مردانه عرضه می‌کند. این برند روسی با عطرسازان مختلفی (مانند تیری رومئو و ژان پیر بتوار) همکاری کرده است و اولین ادیشن از عطرهایش در سال ۲۰۰۵ عرضه شدند. عطرهای سیل پارفوم معمولا در رده‌های شرقی، گل‌فام و گورماند قرار دارند. عطرهای این برند هم در رده اقتصادی و هم در رده گران‌قیمت ساخته می‌شوند.

۴. فابرلیک (Faberlic)

فابرلیک یکی از برندهای معاصر عطر روسی است که در سال ۱۹۹۷ تأسیس شد و تمرکزش به صادرات عطر از روسیه به آسیا و گسترش در بازار عطر اروپای شرقی اختصاص دارد. در جدیدترین به‌روزرسانی‌ها، برند فابرلیک اعلام کرده است که توزیع محصولاتش را در اوکراین، قزاقستان، بلاروس، در منطقه بالتیک، لهستان، رومانی، مجارستان، چک، آلمان، ایرلند و دیگر کشورهای اروپایی گسترش داده است. پیر بوردون (چهره فرانسوی مشهور در عرصه عطرسازی) کالکشن عطرهای خاصی را با عنوان Travel Aromas برای برند فابرلیک آماده کرد.

۵. کریستین لاوازیه پارفومز (Christine Lavoisier Parfums)

کریستین لاوازیه پارفومز به‌عنوان یکی از برندهای معاصر عطر روسی، عطرهای زنانه و مردانه خاصی را می‌سازد که به‌خاطر طراحی جذاب و شیک شهرت دارند. این برند بر تولید عطرهایی تمرکز دارد که با روندهای جهانی همسو هستند و همزمان اولویت‌ها و خواسته‌های مصرف‌کننده روس مدرن را هم برآورده می‌کنند. این برند در سال ۲۰۰۸ تأسیس شد و جدیدترین عطرش هم در سال ۲۰۲۵ عرضه شده است. برند کریستین لاوازیه پارفومز به صادرات عطر از روسیه و حضور در بازار عطر اروپای شرقی هم توجه دارد.

۶. آرت دکو پرفیومز (Art Deco Perfumes)

آرت دکو پرفیومز یکی برندهای معاصر عطر روسی است که در سال ۲۰۱۳ تاسیس شد و طیف وسیعی از عطرها را عرضه می‌کند که همگی با الهام‌گیری از سبک هنری «آرت دکو» طراحی و ساخته شده‌اند. نوع آمیزه‌ها و خصوصیات زیبایی‌شناختی محصولات این برند اغلب بازتابی از الگوهای هندسی، طراحی‌های جسورانه و جلوه‌های لوکس مرتبط با سبک هنری آرت دکو هستند.

۷. اپل پارفومز (Apple Parfums)

اپل پارفومز به‌عنوان یکی از برندهای معاصر عطر روسی عطرها و ادکلن‌های مختلفی را عرضه می‌کند. این برند با خرده‌فروشی «اپل گلد» همکاری دارد که زنجیره‌ای از فروشگاه‌های عطر و لوازم آرایشی را مدیریت می‌کند. اپل پارفومز به ساخت و عرضه عطرهای مردانه و زنانه علاقه دارد، درحالی که نمایه‌های بویایی متنوع و کالکشن‌های گوناگون را دنبال می‌کند.

ندا احمدلو.